مدیران عصر ظهور

خط مشی گذاری و مدیریت اسلامی

خط مشی گذاری و مدیریت اسلامی

آخرین مطالب
آخرین نظرات
پیوندها

۱۶ مطلب با موضوع «علم دینی :: نسبت علم و دین» ثبت شده است

چکیده

تقریرهای متفاوتی از مدیریت اسلامی، به عنوان جلوه ای از تولید علم دینی شده است. مدیریت اسلامی ترکیبی از مدیریت (به عنوان علم) و اسلام (به عنوان دین) را شکل می دهد که هر کدام، پشتوانه ای به وسعت یک کتابخانه از موضوعات و نظریه ها دارند. در این مقاله تلاش شده است از دیدگاهی نو، پنجره ای جدید به موضوع رابطه اسلام و مدیریت پرداخته شود. در این دیدگاه، گزاره های دین و علم، از لحاظ کشفی و اعتباری بودن مورد بررسی قرار می گیرد و سپس چگونگی ارتباط آنها تبیین می شود. نتیجه اینکه در حوزه گزاره های کشفی، دستاوردهای یقینی بشری و دستاوردهای دینی تعارضی ندارد. عقل خود یکی از منابع دین است و آنچه عقل بدان می رسد، دینی است. از سوی دیگر، از آنجا که وحی، دانشی یقینی است بر دستاوردهای عقلی بشری – که خطا در آن راه دارد- سلطه دارد. در حوزه گزاره های اعتباری، اخلاق و فقه (گزاره‌های اعتباری دین) به عنوان قانون ِرفتار و اقدام فردی و اجتماعی بر گزاره‌های اعتباری دانش مدیریت و یک مدیر حاکم است. چارچوب گزاره های اعتباری اسلام منطقه موجه‌ی را شکل می دهد که مدیر می تواند در آن منطقه مسیرهای متفاوتی را برگزیند. بهینگی گزاره اعتبار شده، بر‌آمده از سایر متغیّرهایی است که مدیر در پردازش خود برای تدوین گزاره اعتباری در نظر می گیرد. نتیجه این دیدگاه آن است که مدیریت اسلامی، مدیریتی مبتنی بر حقیقت (گزاره های کشفی اسلام) و در چارچوب شریعت (گزاره های اعتباری اسلام) است.


  دریافت (دانلود): تبیین ارتباط میان گزاره‌های اسلام ‌و گزاره‌های مدیریت



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ شهریور ۹۷ ، ۱۲:۴۶
مهدی عبدالحمید
هدف این مقاله افزون بر آشنایی خواننده با پژوهش­های «دین و مدیریت» در غرب، ارائه یک مدل روشمند برای نقد مطالب علمی و به­ کارگیری این مدل برای نقد و توسعه اثر ِ پروفسور تریسی با عنوان «دین و سازمان» است. مدل نقد روشمند می­تواند شیوه مطالعه و بررسی مطالب علمی را بهبود دهد. موضوع «دین و رفتار سازمانی» بخشی از مقاله تریسی است که در این مقاله، سه زیر شاخه از آن با استفاده از مدل نقد روشمند، به ­لحاظ روش و محتوا نقد شده است: «دین و رفتار فردی»، «دین و اخلاق کسب و کار» و «معنویت در محیط کار».  عمده نقدهای مطرح شده در خصوص «نحوه جستجوی مطالعات اولیه»، «فلسفه اخلاق»، «ریشه مفهوم معنویت»، «ارتباط بین دین و معنویت»، و «سطح تحلیل مطالعات اولیه» است. در پایان نیز یک طرح تحقیق بر مبنای روش شناسی فرامطالعه (ژائو، 1991؛ پترسون، 2001؛ و ادواردز، 2010)  برای توسعه کار تریسی و مطالعه پیشینه تحقیق در حوزه «دین و اخلاق کسب و کار» پیشنهاد شده است.



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ مرداد ۹۷ ، ۰۸:۱۰
مهدی عبدالحمید

فهم آینده و سخن از چیستی و چگونگی آن همواره مسأله انسانها بوده است، چه در گذشته، چه در حال! البته گویا فراغت از نان، قرابتی با آن اندیشی (دوراندیشی) داشته است...در هر صورت آنچه که پیداست بشر یا از سر کنجکاوی و یا از سر منفعت همواره در جستجوی آینده بوده است. این شعور متعارف، اکنون برای تبدیل شدن به دانشی منسجم در تلاش است که آن را آینده پژوهی نامیده اند. یکی از مباحثی که اکنون در علم اثبات شده است، عدم قابلیت انفکاک ارزش از واقعیت است؛ این مقاله با امعان نظر به این موضوع و نقش بی بدیل ارزش ها در شکل گیری علم و دانش، به تحقیق و تفحص از پیش فرض های دانش آینده پژوهی پرداخته است و به نظر توانسته است، حداقل در بعد گردآوری و بررسی ادبیات موضوع در حوزه پیش فرض های دانش آینده پژوهی گام مهمی بردارد. مطالعه مقاله حاضر را برای کسانی که با عمق بیشتری به آینده و مطالعات آینده می نگرند پیشنهاد می کنم.


چکیده

طی دهه‌های گذشته، شماری از اندیشمندان فعال در آینده‌پژوهی، مجموعه فرض‌ها (پیش‌فرض‌ها) یا اصول موضوعه‌ای را برای این رشته پیشنهاد کرده‌اند که هسته اصلی چارچوب شناختی- هنجاری رشته را تبیین می‌کند. کفایت این مجموعه گزاره‌ها برای شکل‌دهی به چارچوب فکری آینده‌پژوهی، نیازمند مطالعه موشکافانه و تأملاتی راهبردی و انتقادی است. از این‌رو، ارزیابی ساختاری و محتوایی این گزاره‌های راهبردی از منظر برخی فعالان آینده‌پژوهی و مؤلفان این نوشتار، در دستور کار قرار گرفته که نتایج آن نشانگر نقص و کمبود اساسی در این گزاره‌ها است. برای ارتقای پیش‌فرض‌های ارائه شده، دو راه کلی وجود دارد؛ اصلاح مجموعه پیش‌فرض‌های موجود یا تدوین مجموعه‌ای نو. هر دو راهکار، نیازمند توجه راهبردی و دقیق به مفاهیم مطرح‌شده در پیش‌فرض‌های آینده‌پژوهی رایج هستند. از این‌رو، در پژوهش کنونی، فهرستی تجمیع‌شده از مفاهیم مطرح در پیش‌فرض‌های آینده‌پژوهی رایج، ارائه شده است. نگاهی گذرا به مفاهیمِ جزئی‌ترِ مطروحه در آثار مطالعه‌شده، به‌ویژه در دسته مفهومی مرتبط با کنشگران، غلبه انسان‌محوری بر چارچوب فکری آینده‌پژوهی رایج، آشکار می‌شود. در این فضای مفهومی، به‌هیچ‌وجه به اراده خدا و نقش‌آفرینی فرستادگان او در تاریخ بشر و آینده‌اش، اعتنا نشده است. پس می‌توان نتیجه گرفت که بهره‌گیری از مفاهیم مرتبط با اراده خدا در تدوین پیش‌فرض‌ها یا اصول موضوعه‌ آینده‌پژوهی، نوآوری تأثیرگذاری برای اندیشمندان موحد و به‌ویژه مسلمان به شمار می‌آید.


واژگان کلیدی: آینده پژوهی، چارچوب شناختی-هجاری، اصول موضوعه، پیش فرض های کلیدی، انسان محوری


 دریافت (دانلود): تحلیلی انتقادی و راهبردی بر پیش‌فرض‌های مدون دانش آینده‌پژوهی


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ بهمن ۹۶ ، ۲۱:۲۴
مهدی عبدالحمید

چکیده

فرآیند رشد جامعه اسلامی از طریق امتحانات و ابتلائات رخ می‌دهد. در این ابتلائات مسلمانان باید جایگاه خود را دانسته، وظیفه‌ی خود را در هر وضعیت به‌درستی تشخیص دهند و درست عمل کنند تا حکومت اسلامی حفظ شود و آن‌ها نیز رشد پیدا کنند. سوره‌ی حجرات نیز در بیان یک حادثه‌ای است که در زمان رسول اکرم اتفاق افتاده است و مؤمنان اگر اوامر الهی را به‌درستی انجام دهند حکومت اسلامی قوی‌تر می‌شود و مسلمانان نیز رشد می‌یابند. در این پژوهش با بهره‌گیری از راهبرد تدبر سوره محور و بر اساس روش موضوعی، فرآیند رشد در جامعه اسلامی در امتحانات و ابتلائات توصیف می‌شود. در نتیجه گیری مشخص می‌شود که در این سوره بحث بر سر سه نوع تعاملی است که انحراف در این سه تعامل سبب شده بود که انحراف و بحران در جامعه به وجود بیاید در نتیجه سوره‌ی مبارکه به‌مثابه یک راه‌کار عملی وارد می‌شود و با تصحیح این سه تعامل، ریشه‌ی بحران‌ها را قطع می‌کند.


واژگان کلیدی: حاکم اسلامی، امتحانات الهی، سعادت،  وحدت، نظام تعاملات، حکومت اسلامی، تدبر سوره محور


دریافت (دانلود): استخراج فرآیند رشد جامعه اسلامی با تأکید بر سوره حجرات


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۸ مرداد ۹۶ ، ۱۵:۰۰
مهدی عبدالحمید

با بررسی اجمالی معرفت‌شناسی علوم تجربی بالعموم و علم مدیریت به‌طور خاص، در این مقاله، جایگاه این علوم در بین معارف بشری بازشناسی شده و سپس به تبیین معرفت‌شناسی مدیریت اسلامی به عنوان پیش‌فرض مهم برای ورود به دانش مدیریت اسلامی پرداخته و آبشخورهای معرفتی‌ای را که این دانش از آن تغذیه می‌نماید، شناسانده شد، تا هم توجیهی معقول برای چنین دانشی فراهم آید و هم مبادی و لوازم منطقی برای ورود به این دانش شناسایی گردد. این مقاله توانسته است بر این نکته تأکید کند که علم مدیریت همچون تمامی شاخه‌های علوم انسانی متأثر از مبادی و مبانی خاص معرفتی است و تحت‌تأثیر آن مبانی، روش و منابع نیز معین می‌گردد. در حال حاضر منبع و روش هردو محکوم نوعی معرفت‌شناسی حس‌گرایانه شده است که باعث گردیده از دیگر روش‌ها و منابع معرفتی آگاهانه عدول نماید. آنچه معرفت‌شناسی دینی در اختیار می‌گذارد، علاوه بر تأیید برخی کاربرد روش‌ها و منابع معرفتی دیگر، با شکستن نگرش انحصارگرایانه آنها، روش‌ها و منابع دیگری را فراروی امر پژوهش قرار می‌دهد. استفاده از منابع وحی، بدیل دیگری است که معرفت‌شناسی دینی ارائه می‌دهد و مدیریت اسلامی با تأثیرپذیری از این نوع معرفت‌شناسی، بسطی دیگر در موضوعات و روش‌های خود پیدا می‌کند. مقاله حاضر رویکرد معرفت‌شناسانه را بازبینی کرده، تأثیر آن را در حوزه‌های متنوع مدیریتی بیان می‌کند.


دریافت (دانلود): پیش فرض های معرفت شناسی در مدیریت اسلامی


۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ مهر ۹۴ ، ۲۰:۱۴
مهدی عبدالحمید

سیاست‌گذاری عرصه‌ای خطیر و در عین حال جذاب برای انسان‌هاست؛ آدمی از ابتدای خلقت روحیه‌ی علو و برتری جویی داشته و درصدد تسلط بر دیگران بوده است و این فرصت در سیاست‌گذاری عمومی بیش از دیگر عرصه‌ها برای انسان فراهم است. با این همه باید توجه داشت که سیاست‌گذاری بر خلاف ظاهر ساده، بسیط و جذابش، پیچیده و دارای بطون متعدد است که انسان به صِرف اتکای به عقلانیت محدود خویش نمی‌تواند از عهده‌ی آن به درستی برآمده و کشتی جامعه را به ساحل امن برساند. اتکای صرف به عقلانیت ابزاری، عرفی و خود بنیاد انسانی و مستغنی دانستن خود از معارف الهی می‌تواند کژکارکردهای بسیاری را برای جامعه به عنوان محمل سیاست‌گذاری، و اثرات مخرب متعددی برای انسان، به عنوان گروه هدف سیاست‌ها داشته باشد.  بر این اساس در این مقاله برآنیم تا ضمن تاکید بر جایگاه خطیر سیاست‌گذاری، ویژگی‌های انسان به عنوان گروه هدف، و محدودیت‌های شناخت شناسی و روش شناسی انسان سیاست‌گذار را از منظر عقلی و صدالبته اسلامی شرح داده، مکانیزم اثر کاربست روش‌های نامطلوب سیاست‌گذاری را از طریق مفاهیم رفتاری ناهمسانی شناختی، اثر پیگمالیون، گالاتیا، و گلم و کنش‌های چهارگانه ماکس وبر تبیین نماییم. در پایان مقاله نیز رهنمون‌هایی برای سیاست‌گذاری جوهری بهره‌مند از عقلانیت قدسی ارائه خواهد گردید.


دریافت (دانلود): تبیین مکانیزم اثر کاربست روش‌های نامطلوب سیاست‌گذاری توسعه محور بر روی گروه‌های هدف



منبع: سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت


۰ نظر موافقین ۳ مخالفین ۰ ۰۲ خرداد ۹۴ ، ۱۶:۱۸
مهدی عبدالحمید
خط مشی گذاری عمومی را بسان اغلب علوم، علمی توصیفی می دانند و مدل های تبیین کننده را به عنوان مدل های توصیف کننده وضع موجود قلمداد می کنند. به عبارت دیگر جامعه آماری که عموما به دلیل خاستگاه این علوم، جامعه غربی است، مبنای نظریه ها و مدل های معمول قرار می گیرد. حال در این میان، کشورهایی با فرهنگ و تمدنی متفاوت نظیر جمهوری اسلامی ایران، که در مواجهه با موج گسترش و اشاعه ی خط مشی های عرفی و غربی و مدل های آن قرار دارد، با توجه به نگاه هنجاری و مبتنی بر وضع مطلوب خود، می بایست طرحی نو در انداخته و با نگاهی فوق فعال درصدد تبیین و توصیف مدل های مطلوب خود بر آید. مقاله ی پیش رو، با نظرداشت این دغدغه ها، به واکاوی دلایل بنیادین خط مشی گذاری عمومی در جامعه اسلامی ایران می پردازد.
در این خصوص نویسندگان، با اشاره به خطر اشاعه و گسترش خط مشی های وارداتی، ضمن بهره گیری از روش هرمنوتیک، به تبیین تفاوت جهان بینی اسلامی و غربی پرداخته و بر بعد انسانی تاکید کرده و در نهایت دلایل هنجاری خط مشی گذاری عمومی در جامعه اسلامی ایران را اصل حق دانسته و دلایل خط مشی گذاری عمومی در جامعه غربی را اصل منفعت و اصل ضرر معرفی می کنند.
در تبیین مفهوم دلیل خط مشی گذاری عمومی باید به این نکته اشاره کرد، که دلیل خط مشی گذاری از مشکل عمومی در جامعه ناشی می گردد. حال مساله این است که چگونه خط مشی گذاران به این نتیجه می رسند که مشکلی در جامعه عمومی است و می بایست در دستورکار دولت و حکومت قرار بگیرد. این مساله همان چیزی که پای ارزش ها و جهان بینی سیاست مداران را به عرصه خط مشی گذاری وارد می کند. در اصل، این عینک و نوع نگاه متاثر از ارزش های خط مشی گذاران است که موجب می شود پدیده ای را در جامعه به عنوان مشکل عمومی تشخیص دهند یا آن را عادی تلقی  کنند.
مطالعه مقاله حاضر، می تواند نگاهی متفاوت به خط مشی گذاری عمومی و تعمیق و گسترش فهم از این مفهوم را برای خواننده در برداشته باشد.


۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۰ اسفند ۹۳ ، ۱۴:۲۰
مهدی عبدالحمید

اشتغال زنان، در طول تاریخ امری مناقشه برانگیز بوده است. جوانب متفاوتی که در نوع نگاه به این مساله وجود دارد مواضع متعددی را در نفی یا اثبات آن به دست داده است. آنچه باید در پرداختن به موضوع مهم اشتغال زنان بیش از همه چیز مورد توجه قرار گیرد شناسایی مشکلات موجود در این حوزه و تدوین خط مشی برای رفع این مشکلات با تکیه بر جنس زن و مبانی اخلاقی و حقوقی موجود در اسلام است که در قالب دو فلسفه مضاف قانون و اخلاق نضج می یابد. فلسفه قانون با نگاهی واقع گرایانه که تابع مصالح و مفاسد نفس الامری است و متناسب با وسع و طاقت زنان، با تطبیق قوانین موضوعه و طبیعی، سعی در اثبات اباحه اشتغال زنان دارد. در مقابل فلسفه اخلاق در یک مقام، اشتغال زنان در مشاغل اجرایی را محل بحث دانسته و اجراییات را از دوش ایشان وامی نهد لکن در صورت عدم تعارض آن با ایفای دیگر نقش زنان در خانواده و تناسب مشاغل با صفات ذاتی زنان، این امر را جواز داده بلکه در بستر مدیریت عاطفی جامعه جهت داده است. مبتنی بر دو فلسفه قانون و اخلاق، ضرورت دارد خط مشی هایی را جهت رفع مشکلات زنان در حوزه اشتغال در مشاغل اجتماعی تدوین نمود. این خط مشی ها مبتنی بر اصولی چون ضرورت استکمال انسان، تحقق بصیرت اجتماعی، سیاسی، حفظ کیان خانواده، صیانت از هویت زنان، پاکدامنی، مدیریت عاطفی خانواده و اجتماع بنیان، نهاده شده است.


دریافت (دانلود) متن کامل مقاله




۲ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۲۲ آبان ۹۳ ، ۰۱:۰۶
مهدی عبدالحمید

                                                                                                                                          نوشته سعید نوری

چکیده:

با ابتناء بر موضوع علم نافع و عمل صالح می توان رابطه علم و دین را تبیین نمود. با توجّه به اینکه علم نافع و عمل صالح یگانه راه سعادت انسان است و از طرفی مقصود از تبیین رابطه علم و دین نیز به جز از صحیح فهمیدن و درست عمل کردن نیست؛ لذا راه و رهیافت مذکور، عین مقصود است. در پرتو این رهیافت معلوم می شود که هر آنچه علم است در دایره دین قرار دارد و هر آنچه دین است علمی است. به عبارت بهتر اینکه علم، شأنی از شئون دین است.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۵ آبان ۹۳ ، ۰۱:۱۶
مهدی عبدالحمید

متن پیش‌رو دیدگاه‌های حضرت آیت‌الله مصباح یزدی ـ‌مد ظله‌ـ درباره "علم دینی و اسلامی‌سازی علوم انسانی‌" است که از آثار معظم‌له استخراج و در قالب پرسش و پاسخ تنظیم گردیده و پیش از این با تغییراتی در شماره 86 ماهنامه معارف منتشر شده است.

1. از آن‌جا که برخی قائل به تولید علوم دینی در تمامی حوزه‌ها (افراط) و برخی اصولاً مخالف امکان علم دینی (تفریط) و برخی اسلامیزه کردن علوم را تنها در حیطه علوم انسانی می‌دانند، به نظر شما در عبارت «تولید علم دینی» مراد از «علم» و «علم دینی» چیست؟
بعد از دوران رنسانس در اروپا تحولاتی جهانی در عرصه آموزش اتفاق افتاد که سبب شد بسیاری از ارزش‌های علمی روز، جایگاه خود را از دست داده و ارزش‌های دیگری جایگزین آن‌ها شود.
این موضوع سبب ایجاد تقابل و تعارض میان علوم قدیم (علوم دینی) و جدید (علوم تجربی) شد که تا مدت‌ها باعث بروز بحران فکری و مروج گرایش شک‌گرایی در قرون وسطی بود. جامعه حوزوی و دانشگاهی کشور باید تاریخچه و مبانی پیدایش علوم جدید در اروپا و جهان را با دقت بررسی کنند تا بتوانند با موج علوم غربی مسلط بر فضای علمی کشور مقابله کنند.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۰۹ آبان ۹۳ ، ۱۱:۰۹
مهدی عبدالحمید