چرا سیاست گذاری؟ تجربه هاروارد

خلاصه ای از مباحث مطرح شده در سخنرانی پرفسور گراهام آلیسون، استاد رشته سیاستگذاری دانشگاه هاروارد که در دانشگاه صنعتی شریف و به دعوت پژوهشکده سیاستگذاری علم وفناوری برگزار گردید.

در خصوص مباحث ایشان به چند نکته می توان اشاره کرد؛ نخست اینکه در ایالات متحده امریکا مراکز متعدد و معتبری هستند که وظیفه اتصال دانش سیاستگذاری و سیاست های پیشنهادی را به سیاست گذاران بر عهده دارند، این مراکز که عمدتا مراکزی امنیتی بوده و بودجه های کلانی دارند و از سطح اثرگذاری بالایی برخوردارند؛ مرکز بلفر یکی از این مراکز است.

بر همین اساس این مراکز سعی می کنند که همیشه ارتباط خود با حکومت را تسهیل کرده و بدین وسیله سطح اثرگذاری خود را بر دستورات کار حکومت ها افزایش دهند؛ یکی از راه های اثرگذاری در حکومت ها همان طور که آلیسون بدان اشاره کرده است دستیابی به مناصب اجرایی و مشورتی حکومت ها است.

دوم اینکه، این مراکز، به مثابه حکومت های در سایه عمل می کنند که به دور از هیاهوی ساحت غبارآلود اجرا به سیاست گذاری و ارائه ره کارهای حل مشکلات عمومی می پردازند.

پروفسور گراهام آلیسون، برای 12 سال, از سال 1977 تا 1989 به عنوان پایه گذار، ریاست «دانشکده حکومتداری جان اف کندی» در دانشگاه هاروارد را برعهده داشته است. کتاب آخر او در سال 2013 و تحت عنوان «لی کوآن یو: درک عمیق رئیس بزرگ از چین، ایالات متحده و جهان[1]» یکی از پرفروش­ترین­ها در ایالات متحده و جهان بوده است. همچنین کتاب قبلی او «تروریسم هسته­ای: سرانجام، یک فاجعۀ قابل پیش­گیری[2]» توسط نیویورک تایمز به­عنوان یکی از 100 کتاب برجستۀ سال 2004 معرفی شده است. همچنین کتاب اول پروفسور آلیسون در سال 1971 و تحت عنوان «جوهرۀ تصمیم­گیری: توضیحی در مورد بحران موشکی کوبا[3]»، با فروش بیش از 450 هزار نسخه، به­ عنوان یکی از پرفروش­ترین کتابهای تمام چند قرن اخیر لقب گرفته است. وی اکنون ریاست مرکز «علوم و موضوعات بین­الملل بلفر», اصلی ترین مرکز دانشکده فوق را بر عهده دارد.

هفته پیش و طی سفر پروفسور آلیسون به ایران، دانشگاه شریف به میزبانی ریاست محترم دانشگاه، در جلسه ای صمیمی و دوطرفه از ایشان پذیرایی نمود. در این جلسۀ بسیار دوستانه، ابتدا پروفسور آلیسون به ارائۀ مقدمه­ ای کوتاه در مورد مرکز بلفر پرداخت و سپس جلسه به صورت پرسش و پاسخ میان حضار و ایشان ادامه یافت. آنچه می­خوانید گزیده­ای از این جلسه است.

طراحی نظام ارزیابی سیاست ‌های عمومی در جمهوری اسلامی ایران- راضیه امامی میبدی

نوشتار حاضر با بهره گیری از رهیافت نهادی به طراحی نظام ارزیابی سیاست ‌های عمومی در ایران می‌ پردازد. با توجه به توزیع نقش ‌های ارزیابی در نهادهای مختلف و ضرورت نگاه سیستمی برای انسجام فعالیت ‌های ارزیابانه، این مقاله ابتدا به صورتبندی مدل نهادی به عنوان پایه مفهومی طراحی نظام ارزیابی سیاست می ‌پردازد. آنگاه بر اساس آن روش ‌ها و مدل ‌های مناسب برای هر نهاد را تجویز کرده و نقش ‌ها و مسوولیت ‌های نظام ارزیابی را تعیین می ‌کند. مدل نهادی، چند رهیافتی و چند روشی است و چهار مولفه هدف ارزیابی، وظایف قانونی، ماهیت سیاست و ویژگی‌ های سازمانی را برای گزینش مدل ارزیابی ملاک قرار می‌ دهد. بدین سان در نظام ارزیابی سیاست پیشنهادی، معاونت برنامه ‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور از مدل ‌های نظام اطلاعات مدیریت، پاسخگویی با تاکید بر پرداخت نتیجه ‌گرا و حسابرسی سیستم‌ های اجتماعی، مرکز پژوهش ‌های مجلس از مدل‌ های تحلیل هزینه - فایده، تصمیم - تئوریک، هدف محور، آزمایش و موردپژوهی، دیوان محاسبات کشور از مدل حسابرسی عملکرد و مجمع تشخیص مصلحت نظام از مدل ‌های پایش قانونی و نقد و خبرگی برای اجرای وظایف خود استفاده می‌ کنند. همچنین نیاز به اخذ بازخورد از منابع غیر دولتی و ضرورت تقویت نهادهای خصوصی برای ارزیابی‌ های مستقل و عمومی مورد توجه قرار می ‌گیرد. در این نظام، مجمع تشخیص مصلحت نظام متولی ارزیابی سیاست ‌های کلی، معاونت برنامه ‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور متولی ارزیابی سیاست ‌های اجرایی و عملیاتی و مجلس شورای اسلامی متولی ارزیابی سیاست‌ های تقنینی است.

دریافت (دانلود) متن کامل مقاله

مبانی و شاخصه‌های حکومت علوی- جهانبخش ثواقب

حکومت تقریباً پنج‌سالۀ حضرت علی (ع)، نمونه‌ای ماندگار از نظام سیاسی اسلام و شیوۀ زمامداری مبتنی بر دین و عدالت و آزادی را به بشریت ارائه داد که می‌توان با بازکاوی بایسته و سنجیدۀ آن، رهیافت‌هایی مطلوب را برای مدیریت جامعه در دنیای کنونی به‌دست آورد و به‌کار بست. حکومت علوی بر مبانی و شاخصه‌های مهمی استوار بود که به‌رغم چالش‌های بسیار فراروی آن، هدف‌ها و مسئولیت‌های سترگی را نیز در آرمان خود داشت. تحقق این اهداف و مسئولیت‌ها، مستلزم طراحی ساختار و شیوۀ مدیریتی و سازمانی کارآمد و کارگزارانی شایسته بود که حضرت علی (ع) این نظام را سامان بخشید تا درپرتو آن بتواند دین‌داری، عدالت‌گرایی و امنیت کامل را در جامعۀ اسلامی برقرار سازد. در این مقاله، مبانی و شاخصه‌های مهم حکومت علوی که آن را از سایر حکومت‌های مبتنی بر قدرت‌طلبی، منفعت‌گرایی، ظلم‌محور و خودکامه با اهداف ناچیز دنیوی متمایز می‌سازد، بررسی می‌شود.

دریافت (دانلود) متن کامل مقاله

منظور از ارزش اقتصادی چیست؟

در کنکاش تفاوت میان مفاهیم توسعه و پیشرفت، از هر طریق که راه بپیمایی به سر منزل مفهوم "ارزش" می رسیم. "ارزش" مفهومی سهل و ممتنع است. مفاهیمی هم چون توسعه که در تمامی تعاریف آن معانی بهبود، تغییر، رشد و ... نهفته است، به واقع تعاریفی مبهم و متوقف بر تعریف و تبیین مفهوم "ارزش" است.

در متن ذیل استیون هورویتز، استاد اقتصاد دانشگاه سنت لاورنس در کنتون نیویورک و محقق ارشد موسسه مرکتوس آرلینگتون ویرجینیا به تبیین مفهوم ارزش با رویکرد اقتصادی می پردازد.

او مولف دو کتاب «پایه‌های خرد و اقتصاد کلان: یک دیدگاه اتریشی» و «تکامل پولی، بانکداری آزاد و نظم اقتصادی» است. وی همچنین آثار زیادی را در باب اقتصاد مکتب اتریشی، اقتصاد سیاسی ‌هایک، تئوری و تاریخ پولی نگاشته است. کارهای او در نشریه‌های حرفه‌ای چون History of Political Economy، Southern Economic Journal و The Cambridge Journal of Economics چاپ شده‌اند. او PHD خود را در رشته اقتصاد از دانشگاه جورج میسون و مدرک کارشناسی‌اش در اقتصاد و فلسفه را از دانشگاه میشیگان دریافت کرده است.

راه‌کارهای مشارکت عامه مردم در خط مشی گذاری عمومی- دکتر سید مهدی الوانی

یکی از انتقادات عمدهء نظام‌های مردم سالار،عدم مشارکت مؤثر عامه مردم‌ در خط مشی‌گذاری عمومی و سلطهء متخصصان و کارشناسان در این زمینه‌ می‌باشد.در این نظام‌ها به دلایل مختلف مانند پیچیدگی مسایل،هزینه بر بودن،عدم اطمینان و تأخیر و کندی،مشارکت مردم کنار گذاشته شده و در تصمیم‌گیری‌های عمومی به نظرات تخصصی بسنده می‌شود.برای رفع این‌ نقیصه و مشارکت عامه مردم در خط مشی‌گذاری عمومی مدلی ارایه گردیده‌ است که در آن دو شاخص مشارکت وجود دارد:یکی هدف و منظور از مشارکت و دیگری ماهیت موضوع مورد تصمیم.با استفاده از این مدل، تصمیم‌گیرندگان قادر خواهند شد استراتژی‌ها و راه‌کارهای مشارکت مردمی در خط مشی‌گذاری عمومی را به گونه‌ای طراحی کنند که هم در آگاه ساختن مردم‌ مؤثر باشد و هم کیفیت خط مشی‌گذاری اتخاذ شده را بهبود بخشد.

دریافت (دانلود): راه‌کارهای مشارکت عامه مردم در خط مشی گذاری عمومی

ارزیابی و امکان سنجی نظام نظارتی فرادولتی امام خمینی(ره)

از هنگامی که برتالانفی نظریه عمومی سیستم ها را مطرح ساخت، وجود بازخور برای هر سیستمی جز بدیهیات می باشد. سیستم های اجتماعی نیز از قانون لزوم وجود بازخور مستثنی نیستند؛ چرا که در غیر این صورت به دلیل انتروپی مثبت موجود در سیستم ها، سیستم ها به سمت فروپاشی حرکت خواهند کرد و پس از مدتی ماهیت سیستم یا قلب می گردد و به طور کلی تغییر ماهیت می دهد و یا سیستم از بین می رود. هم چنین باید به این نکته نیز توجه داشت که بازخور علاوه بر بقاء، ضامن یادگیری و تعالی سیستم نیز هست. به همین دلیل حلقه های سه گانه یادگیری در سازمان(جهت اطلاع بیشتر رجوع شود به کتاب سیمای سازمان اثر دکتر اصغر مشبکی) ضامن رشد و یادگیری سازمانی است.

در این میان بدیهی است هر جامعه و به تبع آن دستگاه حکمرانی اش به عنوان دو نوع از پیچیده ترین سیستم های اجتماعی، بیش از هر نوع سیستمی، نیازمند بازخور است. در طراحی بازخور، هر جامعه ای متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم خود می بایست مدلی بومی را در پیش گیرد. در ایران، به دلیل اینکه غالب مردم مسلمان هستند، امر به معروف و نهی از منکر به عنوان مهمترین خط مشی ارزیابی مطرح است. این که چگونه این خط مشی در جامعه متجلی شود، از موضوعاتی است که در خصوص آن اختلاف وجود دارد. مقاله پیش رو با نظرداشت این مهم به دنبال ارائه مدلی برای ارزیابی و امکان سنجی نظام نظارتی فرادولتی از منظر امام خمینی(ره) می باشد.

دریافت (دانلود)
عنوان: ارزیابی و امکان سنجی نظام نظارتی فرادولتی امام خمینی(ره)

خلاصه کتاب مبانی دانش اداره دولت و حکومت دکتر علی اصغر پورعزت

از زبان مؤلف:

تقدیم به عامه مردم، به ویژه فرزندان بی سرپرست و فراموش شده این مرز و بوم!

همانان که سرازیر ساختن مدبرانه سرمایه های ملی برای ریشه کن ساختن عوامل گرسنگی و فقر، ناامنی و ترس، و ناآگاهی و جهل از حیات ایشان، از مهم ترین و سزاوارترین وظایف هر حکومت حق گرا است؛ و البته! دانشجویان اداره دولت و حکومت، باید بیش از همه و قبل از هر چیز، در اندیشه خدمت به ایشان باشند!

خلاصه کتاب مبانی دانش اداره دولت و حکومت(مبانی مدیریت دولتی) نوشته استاد علی اصغر پورعزت که توسط دانشجویان وروردی 89 مدیریت دولتی دانشگاه امام صادق (ع) نهیه شده است جهت بهره برداری ارائه می گردد.

دریافت (دانلود) خلاصه کتاب مبانی دانش اداره دولت و حکومت

تفاوت های «توسعه کوثری» با «توسعه تکاثری» از منظر اسلام- آیت الله جوادی آملی

به گزارش رجانیوز، آیت الله جوادی آملی یکی از بزرگان و برکات نظام جمهوری اسلامی ایران است که تاکنون گام های بزرگ و عظیمی در جهت پیاده سازی اسلام در جامعه برداشته اند و آثار ارزشمند زیادی در این زمینه دارند

آیت الله جوادی آملی در مصاحبه ای که سال گذشته به مناسبت بررسی الگوی پیشرفت اسلامی با نشریه همشهری انجام داده اند، پاسخ های قابل تاملی برای این پرسش مهم یعنی نسبت توسعه و الگوی پیشرفت، با اندیشه اسلامی بیان فرموده اند.

ایشان در این گفت وگو مطرح می نمایند؛ آنچه که در اسلام مورد تاکید است توسعه کوثری است که مبتنی بر کتاب خدا و عقل می باشد. سنجه های روشنی که ایشان در این گفتار برای توسعه ی اسلامی برمی شمارند، حاصل پردازش عقلانی داده های و حیانی و نقلی است که هم «تولید سرمایه و رونق فضای کسب و کار» را در نظر دارد و هم «دغدغه ی کرامت انسانی و عدالت اجتماعی» را در نظر می گیرد. از دیدگاه ایشان هم «انباشت سرمایه» و هم «مزدبگیر دیگران بودن» در اسلام مردود است؛ از این رو در آموزه های اسلامی «گردش سرمایه و کارآفرینی» تجویز شده است.
 

سوالی که در اینجا مطرح می شود، این است که متولیان و برنامه نویسانی که قرار است برنامه ششم توسعه را تهیه و تدوین نمایند، آیا این مبانی استخراج شده از قرآن و سنت را مبنای عمل خواهند گذاشت، یا همچون برنامه چهارم توسعه مبتنی بر انگاره های توسعه غربی تصمیم گیری خواهند کرد؟!

مباحثی که آیت الله جوادی آملی مطرح کردند تحولات زیربنایی بزرگی را در چند محور شامل میشود :

1- جلوگیری از اداره کشور بر اساس فروش سرمایه های کشور نظیر نفت ، گاز و معادن

2- طراحی نظام گردش ثروت و جلوگیری از انباشت ثروت میان طبقاتی خاص و توسعه آن به توده های مردم

3- تحول در نظام مالکیت مجموعه های اقتصادی و نظام توزیع درآمد و سود بنگاه ها و فعالیتهای اقتصادی

4- تحول در برنامه ریزی و سیاستگذاری منبع محدود و مهم زمین و مسکن

5- طراحی نظام اقتصادی مبتنی بر توسعه تولید و قناعت در مصرف

رجانیوز به جهت اهمیت این مطالب در این مقطع زمانی، اقدام به انتشار بیانات ارزشمند آیت الله جوادی آملی می کند، در ذیل ابتدا خلاصه مهم ترین بخش های سخنان ایشان و در ادامه تفصیل را مشاهده می کنید:

کتاب توسعه و مبانی تمدن غرب- سید مرتضی آوینی

مقدمه:

چرا ما باید «توسعه» پیدا کنیم؟ به این پرسش از سر تسامح پاسخ های بسیاری گفته شده است، از جمله:

-  برای زدودن فقر و رفع محرومیت؛

-  برای رفاه بیشتر و استفاده از نعمت‌های خدایی؛

-  برای آنکه اصلاً خداوند بشر را به همین دلیل خلق کرده است: «آباد کردن کرة زمین»؛

-  برای پیشرفت تکنیکی در جهت مقابله با تمدن غرب؛

-  برای همپایی با قافلة تمدن پیشرفته مغرب زمین؛

-  برای دستیابی به خودکفایی در مقابله با امپریالیسم و دشمنان دیگر انقلاب اسلامی؛

-  برای تکامل علمی و صنعتی در جهت تولید سلاح‌های پیشرفتة نظامی و دستیابی به استقلال سیاسی و جواب های دیگر

مشکل ارزیابی سیاست‌های دولت و راهکارهای پیش ‌رو - مهدی عبدالحمید

یکی از مناقشاتی که جامعه‌ی ما به‌خصوص در زمان انتخابات با آن مواجه می‌شود، نحوه‌ی انتقاد دولتمردان از عملکرد یکدیگر است که گاه آثار سوئی بر جامعه می‌گذارد. دکتر مهدی عبدالحمید در یادداشتی برای برهان، ضمن بررسی این آثار، به ارائه‌ی راه‌حل در این زمینه می‌پردازد.