چکیده:
پرسش از خردمایۀ وجود دولت سؤالی است که از نظر منطقی بر وجود
دولت مقدم است و بدون ارائۀ پاسخی مناسب و درخور به آن نمی توان محملی
مناسب برای توجیه حضور دولت در جوامع گوناگون یافت. علاوه بر این با توجه
به فضای بازارگرای حاکم بر نظریه های اقتصادی، تبیین حوزه هایی که دولت
مجاز به ورود و دخالت در آنهاست نیز در گرو تبیین خردمایۀ وجود دولت خواهد
بود. جلو گیری از شکست بازار، شکست دولت و جلوگیری از شکست ارزشهای عمومی
پاسخهایی است که اندیشمندان غربی برای پاسخ به این پرسش ارائه، و تلاش کرده
اند تا از این رهگذر حدود و ثغور فعالیتهای دولت را مشخص سازند. در این
مقاله نیز تلاش خواهد شد تا ضمن بررسی کتابها و مقالات این حوزه، مرور این
پاسخها و نقد اجمالی آنها، نگرش برآمده از آنها با هم تلفیق شود و به شکل
رویکردی واحد در آید و سپس خردمایۀ وجود دولت از نگاه منابع اسلامی تبیین، و
تفاوتهای آن با خردمایه های بیان شده از سوی اندیشمندان غربی بیان شود؛
تفاوتی که به گونه ای اجمالی می توان آن را پیگیری مصالح عامه به جای منافع
عامه نامید.
