مدیران عصر ظهور

خط مشی گذاری و مدیریت اسلامی

خط مشی گذاری و مدیریت اسلامی

آخرین مطالب
آخرین نظرات
پیوندها

۷ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «ارزیابی خط مشی» ثبت شده است

امام زین العابدین علیه السلام: پیروی از حاکمان و کارگزاران دادگر، کمال عزت است (الکافی، ج1، ص 20).

امام باقر علیه السلام: خدا می فرماید: از مردمی که در قلمرو حکومت اسلامی و حاکمیت کارگزار عادل زندگی و از آن پیروی می کنند، به طور قطع در می گذرم و گناهانشان را می بخشم، اگرچه آن ملت در کارهای خود ظالم و بدکار باشند، زیرا زندگی در نظام عدل و انصاف مایه اصلاح امت و رجوع آن ها از ستم به دادگری و از سیئه به حسنه است (مفاتیح الحیاه، 1393، 446).


مقام معظم رهبری مد ظله العالی : از امام صادق علیه‌السّلام نقل شده است - علیالظاهر از امام صادق علیه‌السّلام است که ایشان حدیث قدسی را روایت میکنند - که فرمودند: «لأعذّبنّ کلّ رعیّة فی الاسلام اطاعت اماما جائرا لیس من اللّه عزّ و جلّ و ان کانت الرّعیّة فی اعمالها برّة تقیّة»  مضمون حدیث این است: اگر سررشته‌ی نظام یک جامعه به دست انسانهای فاسد و ناباب و ستمگر و منحرف باشد، حرکات مؤمنانه‌ی افرادی که در این جامعه هستند، به جائی نمیرسد؛ و اگر در آنچنان جامعه‌ای کسانی تسلیم باشند و از آن ستمگران اطاعت کنند، خدا آنها را هم عذاب میکند. البته در همین حدیث، عکسش هم هست: «و لأعفونّ عن کلّ رعیّة فی الاسلام اطاعت اماما هادیا من اللّه عزّ و جلّ و ان کانت الرّعیّة فی اعمالها ظالمة مسیئة»؛ که حالا اینها شرح دارد، نمیشود با همین ظاهر اکتفاء کرد.

خلاصه‌ی مطلب و جان مطلب این است که اگر چنانچه در یک نظامی، در یک مجموعه‌ای، در یک کشوری، در یک جامعه‌ای، حاکمیت و نظام، نظام الهی است، نظام عادلانه است، آن کسانی که اطاعت از این نظام میکنند، مورد عفو الهی هستند؛ ولو خطاهائی هم داشته باشند. شما میتوانید این را در مقیاس یک کشور، در مقیاس یک امت، در مقیاس یک جامعه محاسبه کنید؛ در مقیاس یک سازمان، مثل سازمان ارتش هم میتوانید این را ملاحظه و محاسبه کنید (بیانات در جمع فرماندهان نیروی زمینی ارتش، 1391/2/3)


در بیانات فوق الذکر به وضوح نگاه کل نگر به یک سیستم اجتماعی دیده می شود. الگوی عقلانیت اسلامی در نگاه به عالم و هستی و نظامات اجتماعی نگاهی کل نگر است و اسلام به طور قطع و یقین دینی اجتماعی است. بنابراین شاخص های ارزیابی نظام اسلامی نیز از سوی خرده سیستم هایی چون انسان های درون آن می بایست شاخص هایی کل نگر باشد. نمی شود انسانی که در فلان کشور استکباری که مصداق اتمّ آن امریکا است، زیست نباتی و حیوانی و حتی به ظاهر انسانی و مؤمنانه داشته باشد و با نگاهی فردگرایانه، خرد، و دون بدان زندگی راضی باشد (رضوا بالحیاه الدنیا و اطمانو بها ) و با همان نگاه عاقل (مردم برخوردار از عقل ابزاری) اندر سفیه، مؤمنان برخوردار از عقل جوهری را محکوم کند؛ که البته به ما خبر داده اند که اغلب اهل بهشت را ابلهان (عاقلان برخوردار از عقلانیت جوهری که در این دنیا محکوم به بلاهتند) تشکیل می دهند (اکثر اهل الجنه البُله).


توجه باید داشت که در الگوی عقلانیت اسلامی، آن حرکتی که ابتر است و آن حرکتی که بدون سرانجام است، حرکتی است که در یک ابر سیستم با جهت گیری غیر اسلامی صورت می گیرد، حال هرچقدر می خواهد آن حرکت به صورت فردی مؤمنانه باشد ولی برعکس اگر سیستمی با جهت گیری اسلامی و انقلابی، متشکل از معدود خرده سیستم هایی باشد که حرکت های درست و غیر مؤمنانه انجام می دهند به دلیل انکه در زمین آن سیستم اسلامی قرار دارند، آن حرکت به برکت نظام اسلامی ابتر نمی ماند.


به واقع باید خدا را به واسطه تنفس در نظام اسلامی شاکر بود که به موجب آن، عمر و زندگیمان در مختصات عقلانیت اسلامی برکت می یابد.


سؤالاتی برای تامل بیشتر و مشارکت در بحث:

چرایی جدا آمدن ایمان و عمل صالح در آیات قرآن کریم؛ نظیر الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات....؟

آیا می توان بدون ایمان، عمل صالح انجام داد؟

پاسخ بدین سوال برای کسانی که در عرصه حکمرانی و مدیریت دستی بر آتش دارند از آن جهت اهمیت پیدا می کند که آیا مدیر می تواند در یک سیستم اسلامی از افراد غیر مؤمن استفاده کند، در حالی که آن افراد اعمال صالح انجام می دهند (حسن فعلی دارند ولی حسن فاعلی ندارند)؟

مختصات یک سیستم اسلامی غیر ابتر (بخوانید اثربخش یا مثمر- سیستمی که به اهدافش دست پیدا می کند) چیست؟

با توجه به این تاملات، حاصل بازاندیشی در معانی مفاهیم اسلام آمریکایی و اسلام ناب محمدی چگونه خواهد شد؟

شاخص های ارزیابی خرد و کلان یک نظام و سیستم اجتماعی با التزام به الگوی عقلانیت اسلامی چگونه خواهد بود؟

...

..

.

۳ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۲۲ مرداد ۹۴ ، ۱۶:۰۸
مهدی عبدالحمید

انسان در تلاش برای نیل به آینده بهتر، به حیات جمعی روی آورده و انواع سیستم‌های اجتماعی را برای توسعه تلاش‌های جمعی خود بنیان نهاده است. در این میان، حکومت به منزله‌ی یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های اجتماعی، مترصد مدیریت انسان‌ها و راهبری جامعه تحت حاکمیت خود است؛ با این حال به دلیل محیط بودن سیستم‌های اجتماعی بر انسان، بر اساس منطق عقلی و هم‌چنین طبقه‌بندی ارائه شده از بولدینگ، انسان با اتکای صرف به عقل محدود خویش، توانایی مدیریت سیستم‌های اجتماعی را نخواهد داشت. در این میان، یکی از جوانب مهم سیستم‌های اجتماعی که در جهت‌دهی آن‌ها و هویت‌بخشی به آن‌ها اهمیت دارد، اهداف و به تبع آن شاخص‌های ارزشیابی عملکرد آن‌ها است. در نوشتار پیش‌رو، پژوهشگران با نظر داشتن این مهم، منابع ارزشمند نهج‌البلاغه و غررالحکم و دررالکم را برگزیده و با بهره‌گیری از روش‌های تحلیل محتوا، شاخص‌های ارزشیابی را استنباط کرده و بر اساس مدلسازی ساختاری- تفسیری ارتباط آن‌ها با یکدیگر را تبیین و سطح‌بندی نموده‌اند. جامعه‌ی آماری این پژوهش 15 نفر از خبرگان آشنا به منابع دینی بوده و نمونه‌گیری به صورت نظری صورت گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که اهداف سیستم‌های اجتماعی به دو دسته‌ی کلان ایجابی(رجایی) و سلبی(خوفی) قابل تقسیم هستند. هدف ایجابی سیستم اجتماعی، تربیت انسان‌ها و قرب‌الی‌الله و اهداف سلبی، رفع فقر، رفع ظلم، رفع ترس، رفع موانع اختیار، رفع وابستگی، رفع ذلت، رفع جهل، و رفع ویرانی بوده، این دو گونه اهداف، با هم تلفیق شده و ناگسستنی‌اند.


دریافت (دانلود): الگوی ارزشیابی خط‌مشی‌های عمومی در پرتو معرفت علوی



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ مرداد ۹۴ ، ۱۸:۳۴
مهدی عبدالحمید
خط مشی گذاری عمومی را بسان اغلب علوم، علمی توصیفی می دانند و مدل های تبیین کننده را به عنوان مدل های توصیف کننده وضع موجود قلمداد می کنند. به عبارت دیگر جامعه آماری که عموما به دلیل خاستگاه این علوم، جامعه غربی است، مبنای نظریه ها و مدل های معمول قرار می گیرد. حال در این میان، کشورهایی با فرهنگ و تمدنی متفاوت نظیر جمهوری اسلامی ایران، که در مواجهه با موج گسترش و اشاعه ی خط مشی های عرفی و غربی و مدل های آن قرار دارد، با توجه به نگاه هنجاری و مبتنی بر وضع مطلوب خود، می بایست طرحی نو در انداخته و با نگاهی فوق فعال درصدد تبیین و توصیف مدل های مطلوب خود بر آید. مقاله ی پیش رو، با نظرداشت این دغدغه ها، به واکاوی دلایل بنیادین خط مشی گذاری عمومی در جامعه اسلامی ایران می پردازد.
در این خصوص نویسندگان، با اشاره به خطر اشاعه و گسترش خط مشی های وارداتی، ضمن بهره گیری از روش هرمنوتیک، به تبیین تفاوت جهان بینی اسلامی و غربی پرداخته و بر بعد انسانی تاکید کرده و در نهایت دلایل هنجاری خط مشی گذاری عمومی در جامعه اسلامی ایران را اصل حق دانسته و دلایل خط مشی گذاری عمومی در جامعه غربی را اصل منفعت و اصل ضرر معرفی می کنند.
در تبیین مفهوم دلیل خط مشی گذاری عمومی باید به این نکته اشاره کرد، که دلیل خط مشی گذاری از مشکل عمومی در جامعه ناشی می گردد. حال مساله این است که چگونه خط مشی گذاران به این نتیجه می رسند که مشکلی در جامعه عمومی است و می بایست در دستورکار دولت و حکومت قرار بگیرد. این مساله همان چیزی که پای ارزش ها و جهان بینی سیاست مداران را به عرصه خط مشی گذاری وارد می کند. در اصل، این عینک و نوع نگاه متاثر از ارزش های خط مشی گذاران است که موجب می شود پدیده ای را در جامعه به عنوان مشکل عمومی تشخیص دهند یا آن را عادی تلقی  کنند.
مطالعه مقاله حاضر، می تواند نگاهی متفاوت به خط مشی گذاری عمومی و تعمیق و گسترش فهم از این مفهوم را برای خواننده در برداشته باشد.


۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۰ اسفند ۹۳ ، ۱۴:۲۰
مهدی عبدالحمید

حکمرانی و حکومت داری، ار عرصه های خطیر زندگی انسان هاست. هر انسانی که در این عرصه وارد می شود، باید ضمن توجه به این مهم و مسئولیت مهم و خطیر خود، تمام سعی و همت خود را در جهت حکمرانی سالم و متعالی مصروف دارد. امام خمینی (ره) به واقع کسی بود که با وقوف به ضعف و نادانی انسان در حکمرانی جامعه، با بهره گیری از عقلانیت دینی و قدسی، سبک حکمرانی و رهبری نوینی را در جامعه اسلامی بنیان نهادند. عقلانیتی که ویژگیهایی منحصر به فرد داشته و در برخی از مواقع مخالف و متضاد با عقلانیت عرفی حاکمان غافل و دنیامدار دنیای کنونی است. این عقلانیت تمامی عرصه های خط مشی گذاری را متاثر می سازد؛ به عنوان مثال اصل موضوعی «مامور به وظیفه و نه ضامن نتیجه» هم در ساحت تدوین و اجرای سیاست و هم در ساحت ارزیابی سیاست ها متجلی می گردد.

رهبر معظم انقلاب (مد ظله العالی) در مراسم بیعت فرماندهان کمیته های انقلاب اسلامی(1368/3/18) بیاناتی در خصوص شخصیت امام خمینی (ره) داشته اند که پرتوی از عقلانیت امام را روشن می سازد:


باید به این نکته توجه کنید که راهی را که امام(ره) دنبال میکرد و کار سنگینی که او انجام میداد، فقط با عقل و درایت و قوّت بدنی و نیروی سیاسی پیش نمیرفت؛ او از خلوص و صفای باطنی و رابطه‌ی با خدا نیز برخوردار بود، تا توانست این موفقیتها را به دست آورد. هرچند خصوصیات بشری امام، در مرتبه‌یی بالاتر از افراد معمولی بود، ولی کسی خیال نکند که این انقلاب، صرفاً با حکمت و قوّت عقلانی و خصوصیات معمولی و بشری امام به پیروزی رسید و ادامه یافت.

۰ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰ ۰۷ اسفند ۹۳ ، ۱۰:۲۲
مهدی عبدالحمید


کتاب حاضر با پذیرش عبارت مطالعه «دولت در عمل» به عنوان هدف و رسالت رشته سیاست گذاری عمومی (حوزه هایی که به عموم مردم اختصاص دارد) و طرح معنای "آگاهی هوشمندانه در زمینه انتخاب میان راه های جایگزین در اداره جوامع" برای سیاست گذاری، مدعی است دولت و نخبگان حاکم (مرجعیت کلان سیاست گذاری)، بر حسب نگرش و دیدگاه هایی که از جامعه دارند، به این امر اقدام می کنند. نویسنده در تشریح این فرآیند با اشاره به نظریه چرخه ای سیاست گذاری عمومی ، بر این نکته تصریح دارد که غایت سیاست گذاری در بخش عمومی باید حل مشکلات و مسایل جامعه است. از این رو پس از تشریح مکانیسم مرحله تعریف مسئله و تاکید بر رابطه علی مورد نظر پارسونز میان موضوع، مسئله و سیاست گذاری، میان «کیفیت سیاست گذاری ها» و «وضعیت و نحوه شناخت مسئله»  پل می زند.
دکتر قریب در این کتاب با تاکید بر ارتباط پیش گفته «حسن شناخت» مساله را به «کیفیت عقلانیت نخبگان» بازگشت داده و با بررسی انواع سیاستگذاری های عمومی و با هدف نهایی آسیب شناسی سیاستگذاری عمومی در جمهوری اسلامی ایران، این پرسش محوری را مطرح می کند که" چگونه جامعه ما در ازای سیاست گذاری عمومی مطلوب به توانایی مناسب می رسد؟

۱ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰ ۱۶ دی ۹۳ ، ۱۷:۰۴
مهدی عبدالحمید

نوشتار حاضر با بهره گیری از رهیافت نهادی به طراحی نظام ارزیابی سیاست ‌های عمومی در ایران می‌ پردازد. با توجه به توزیع نقش ‌های ارزیابی در نهادهای مختلف و ضرورت نگاه سیستمی برای انسجام فعالیت ‌های ارزیابانه، این مقاله ابتدا به صورتبندی مدل نهادی به عنوان پایه مفهومی طراحی نظام ارزیابی سیاست می ‌پردازد. آنگاه بر اساس آن روش ‌ها و مدل ‌های مناسب برای هر نهاد را تجویز کرده و نقش ‌ها و مسوولیت ‌های نظام ارزیابی را تعیین می ‌کند. مدل نهادی، چند رهیافتی و چند روشی است و چهار مولفه هدف ارزیابی، وظایف قانونی، ماهیت سیاست و ویژگی‌ های سازمانی را برای گزینش مدل ارزیابی ملاک قرار می‌ دهد. بدین سان در نظام ارزیابی سیاست پیشنهادی، معاونت برنامه ‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور از مدل ‌های نظام اطلاعات مدیریت، پاسخگویی با تاکید بر پرداخت نتیجه ‌گرا و حسابرسی سیستم‌ های اجتماعی، مرکز پژوهش ‌های مجلس از مدل‌ های تحلیل هزینه - فایده، تصمیم - تئوریک، هدف محور، آزمایش و موردپژوهی، دیوان محاسبات کشور از مدل حسابرسی عملکرد و مجمع تشخیص مصلحت نظام از مدل ‌های پایش قانونی و نقد و خبرگی برای اجرای وظایف خود استفاده می‌ کنند. همچنین نیاز به اخذ بازخورد از منابع غیر دولتی و ضرورت تقویت نهادهای خصوصی برای ارزیابی‌ های مستقل و عمومی مورد توجه قرار می ‌گیرد. در این نظام، مجمع تشخیص مصلحت نظام متولی ارزیابی سیاست ‌های کلی، معاونت برنامه ‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور متولی ارزیابی سیاست ‌های اجرایی و عملیاتی و مجلس شورای اسلامی متولی ارزیابی سیاست‌ های تقنینی است.


دریافت (دانلود) متن کامل مقاله


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ دی ۹۳ ، ۱۸:۳۹
مهدی عبدالحمید

یکی از مناقشاتی که جامعه‌ی ما به‌خصوص در زمان انتخابات با آن مواجه می‌شود، نحوه‌ی انتقاد دولتمردان از عملکرد یکدیگر است که گاه آثار سوئی بر جامعه می‌گذارد. دکتر مهدی عبدالحمید در یادداشتی برای برهان، ضمن بررسی این آثار، به ارائه‌ی راه‌حل در این زمینه می‌پردازد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ شهریور ۹۳ ، ۱۶:۰۷
مهدی عبدالحمید